«Եթե հարուստի ու աղքատի տեղերը փոխվեն, նույնն բանն են անելու»

«Getrik Production»-ի տնօրեն ԺԻՐԱՅՐ ՀԱԿՈԲՅԱՆԸ և ռեժիսոր ՎԱՀԱՆ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԸ հանդիսատեսի դատին են հանձնելու «Պեպո» գեղարվեստական ֆիլմը: Նոր «Պեպոյի» նկարահանման աշխատանքների մեկնարկն արդեն տրված է: «Իրատես de facto»-ի հյուրերն են ֆիլմի ռեժիսորն ու պրոդյուսերը:

-Մեր ռեժիսորները վերջին շրջանում հաճախ են անդրադառնում հայ դասականներին, ինչը, սակայն, միանշանակ չի ընդունվում: «Գարեգին Նժդեհ» ֆիլմի մասին խոսակցությունները դեռ չեն մարել, «Սպիտակ աղավնին», «Խաչագողի հիշատակարանն» էլ առանձնապես չհիացրին հանդիսատեսին: Իբրև ժամանակակից կինոաշխարհի ներկայացուցիչներ` ի՞նչ կասեք նշված ֆիլմերի մասին:
ՎԱՀԱՆ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ- Քննադատություն միշտ եղել է ու կլինի: Վատ է, երբ ֆիլմի մասին ընդհանրապես չի խոսվում: Աշխատանք է արված, դուր գալ-չգալը սուբյեկտիվ է: Այսօր չկան հենրիկհովհաննիսյաններ, որ, ինչպես հարկն է, վերլուծեն կինոն ու ճիշտ մատուցեն հանրությանը:
ԺԻՐԱՅՐ ՀԱԿՈԲՅԱՆ- Բոլորը չեն քննադատում, կան մարդիկ, որ հավանում են: Հենց այն, որ երեխան, նայելով այդ ֆիլմերը, կհետաքրքրվի, թե ով է Նժդեհը կամ կկարդա Նար-Դոս, արդեն լավ է: Այդ ֆիլմերի ցուցադրություններին մեծ թվով մարդիկ էին գալիս: Հարց է առաջանում` քննադատողներն իրենց կյանքի ճանապարհին որևէ բան արե՞լ են:
-Ես Ձեր ասածի հակառակ կողմը կմատնանշեմ. նրանք, ովքեր գիտեն՝ ով է Նժդեհը, կարդացել են Նար-Դոս, ուզում են տեսնել նաև ֆիլմը: Արդյո՞ք «Պեպոյին» մոտենալը հենց այս միտումը չունի:
Ժ. Հ.- Չենք ուզում, որ մեզ այդքան պարզ տեքստով մոտենան. նախ՝ մենք դասականին չենք անդրադառնում, չենք փորձում գերազանցել Համո Բեկնազարյանին: «Պեպոն» կա դասական կերպարով:
-Ավելի վտանգավոր չէ՞, այն առումով, որ համեմատելու բան կա:
Ժ. Հ.- Համեմատություն չի կարող լինել: Մենք նկարահանում ենք 21-րդ դարի Պեպոյին: Ֆիլմի ընթացքում փնտրելու ենք հերոսին, որին կորցրել ենք: Մեր ֆիլմում Պեպոն չկա: Մենք պեպոներին սպանում ենք, իսկ կեկելներին` զոհում: Ամենասարսափելին այն է, որ խաբեությունը դարձել է մոդայիկ, մարդիկ կան՝ գլուխ են գովում խեղճի կոպեկը ուտելով: Դրա համար Պեպոն չկա:
-Ֆիլմում Պեպոն չի լինելու փոխաբերակա՞ն, թե՞ ուղիղ իմաստով:
Ժ. Հ.- Փոխաբերական, Պեպոն մեր դասական գրականության Համլետն է, բացարձակ դրական կերպար է: Ֆիլմում երկու դրական հերոս ենք ունենալու, որոնք գործ չեն անելու ֆիլմում, որովհետև կորցնելու ենք: Մյուս հերոսները, անգամ Պեպոյի ընկերները, հարազատները դրական կերպարներ չեն:
-Այսինքն, շա՞տ եք հեռանալու Սունդուկյանից, ուրի՞շ «Պեպո» ենք տեսնելու:
-Այո, դուք չեք տեսնելու Համո Բեկնազարյանի «Պեպոն», որովհետև նա այնքան մեծ է ու իր ասելիքն ասել է: Դուք տեսնելու եք «Getrik Production»-ի «Պեպոն»: Երբեմն մեր ժամանակի Երևանին զուգահեռ ցույց ենք տալու 1870 թվականի Թբիլիսին, մատնանշելու համար, որ շատ բան չի փոխվել` մեծ իմաստով:
-Ասել էիք, ֆիլմը տեսնելով, շատ մարդիկ ահավոր կնեղվեն, որովհետև իրենց են տեսնելու այնտեղ:
Վ. Խ.- Մի քիչ խմբագրված է իմ ասածը. եթե մարդը գալիս է կինոթատրոն և որևէ ապրում չի ունենում, ուրեմն ինչ-որ բան սխալ է: Այս ֆիլմում ամեն մեկը (այդ թվում՝ ես) իր սխալները, իր խնդիրները կտեսնի: Ես գոհ կլինեմ, եթե մարդիկ վերլուծեն, ֆիլմում գտնեն այն, ինչն իրենցն է: Վատ զգալու խնդիր չկա:
-Ծանոթ կերպարների չե՞նք հանդիպի` օլիգարխներ և այլն: Քաղաքական երանգ չի՞ ունենա ֆիլմը:
Ժ. Հ.- Ոչ, ֆիլմը հոգևորի մասին է, մեր մասին է: Ցույց ենք տալու, որ հարուստ, թե աղքատ, տարբերություն չկա, եթե հարուստի ու աղքատի տեղերը փոխվեն, նույն բանն են անելու:
-Իսկ մտածե՞լ եք, որ մեր օրերի չափանիշներով Պեպոն դրական, օրինակելի կերպար չէ, նախընտրելի է Պեպո չլինելը:
Վ. Խ.- Մտածել ենք, իհարկե: «Փարիզի Աստվածամոր տաճարը» ֆիլմում Կլոդ Ֆրոլլոն, որ ամբողջ կյանքում ծառայել էր եկեղեցուն, ասում է` Աստված պետք չէ: Մենք նման հարցադրում ենք անելու ֆիլմի վերջում` իսկ պե՞տք է մեզ Պեպոն: Գրիգոր Լուսավորիչն ասում էր` մեծամտության ախտով ենք հիվանդ, ընչաքաղցության, փառասիրության, սնապարծներ ենք ու ստախոս, կամակոր ենք, միշտ զազրախոս, ինքնահավան ծառայամիտներ ենք, կասկածամիտներ, արհամարհում ենք գիտություն, խրատ, ո՛չ լավ ապրում ենք, ո՛չ կարգին մեռնում, դավաճանության մոլուցքով պատված նաև ցանկասեր ենք, անվերջ գժտված, պառակտված, անհանդուրժող ենք, աններողամիտ: Եվ այս ամենը բերելու ենք ֆիլմ:
-Ո՞վ է մարմնավորելու Պեպոյին:
-Շուտ է հիմա անուն տալը:
-Գործ ենք ունենալու այն դերասանների հետ, որոնց միշտ տեսնո՞ւմ ենք վերջին շրջանում նկարահանվող ֆիլմերում:
Վ. Խ.- Կլինեն այն դերասանները, ովքեր պետք է լինեն, կապ չունի՝ ֆիլմերում նկարահանվե՞լ են, թե՞ ոչ մի տեղ չեն խաղացել:
-Անակնկալ ֆի՞լմ եք խոստանում:
Ժ. Հ.- Մենք երազում ենք, որ լինի անակնկալ ֆիլմ:
-Կան ֆիլմեր, որ երբեք չեն հնանում: Կարող ես նայել մեկ, երկու, բազում անգամ: Դրանք սիրված ֆիլմեր են: Հույս ունե՞ք, որ ձեր ֆիլմը կմոտենա այդ սահմանին:
Ժ. Հ.- Եթե լեփ-լեցուն դահլիճ տեսնելու ցանկություն չունես, իզուր ես նկարահանում ֆիլմը: Եթե քեզ համար, քո երեխաների համար ես նկարահանում, պատմիր երեխաներիդ այն, ինչ ուզում ես, ավելի էժան կլինի: Մենք աշխատում ենք հանդիսատեսի համար:
Վ. Խ.- Երբ Մհեր Մկրտչյանը սև թուղթը սկսում է ուտել, դու հասկանում ես Հայաստան մայրիկի ցավը: Հասկանում ես, որ չէր կարող թուղթը տալ: Դերասանը, ռեժիսորը այդ ամենը ֆանտաստիկ են անում, չեմ ասում` տեխնիկական լուծումներն են ֆանտաստիկ: Այ, դա է ձեզ հուզում և ստիպում մինչ օրս նայել այդ ֆիլմերը: Հույս ունենք, որ նույն հուզմունքը, նույն ժպիտը, կարեկցանքը, դրական առումով, մենք կառաջացնենք:
-Մեր օրերում, սակայն, տեխնիկան մեծապես կարևորվում է, իսկ լավ ֆիլմ չունենալն էլ ուղղակիորեն կապվում է քիչ փողի, վատ տեխնիկայի հետ:
Վ. Խ.- Միլիոն պատճառ կարող ես նշել անհաջողությունը արդարացնելու համար: Նման բան չկա:
Ժ. Հ.- «Getrik Production»-ն ի սկզբանե ունեցել է որոշակի բյուջե այս ֆիլմը նկարահանելու համար: Ընթացքում գուցե համագործակցության առաջարկներ լինեն, բայց եթե մենակ էլ նկարահանենք ֆիլմը, մենք ռեժիսորի հետ եկել ենք համաձայնության, որ տեխնիկական խնդիրների վերաբերյալ պատճառաբանություններ չպետք է լինեն: Եթե հավելյալ գումար լինի, պարզապես ավելի լավ կվճարենք ստեղծագործական խմբին: Այս խմբում մարդիկ են, ովքեր էնտուզիազմով են աշխատում, հանուն գաղափարի: Իհարկե, դա չի նշանակում, որ չենք վճարելու:
Վ. Խ.- Կարող եմ հավելել, որ ուրիշի ճակատագիր խաղալը մասնագիտություն է, և դերասանի լավ ու վատ խաղը վճարի չափով չի պայմանավորված: Ռեժիսորական լուծումները, օպերատորի աշխատանքը, երաժշտական ձևավորումը որքան էլ հաջողված լինեն, դերասանն է ներկայացնում այն, ինչ ուզում են:
-Ո՞Ւմ է ուղղված ֆիլմը, հա՞յ հանդիսատեսին: Կներկայացվի՞ դրսում:
Ժ. Հ.- Այո, առաջին հերթին` հայ հանդիսատեսին: Տա Աստված, ֆիլմը համոզի, որ Հայաստանից դուրս գալու իրավունք ունի: Երբեմն պրեմիերաներից հետո ասում են` ինձ չհասկացան: Եթե քո ժողովուրդը քեզ չի հասկացել, ուրեմն սխալվել ես:
-Մեր ժամանակը պակաս հետաքրքիր չէ: Որքան էլ Գաբրիել Սունդուկյանի ասելիքը արդիական լինի, մեր օրերի մարդուն գուցե ավելի հետաքրքիր կլինի նո՞ր գործ տեսնելը: Ինչո՞ւ «Պեպո»:
Ժ. Խ.- Այսօր Պեպոն է պետք, որ եթե ժողովուրդը չլսի Ժիրայր Հակոբյանին, Վահան Խաչատրյանին, գոնե լսի Գաբրիել Սունդուկյանին, ում 200 տարի առաջ բարձրացրած խնդիրն այսօր էլ արդիական է: Երբ այս նախագիծն ավարտենք, մեր հաջորդ ծրագիրը բոլորովին այլ մոտեցում կունենա: Վաղ է դրա մասին խոսելը, միայն կասեմ, որ հաջորդը դասական չէ:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ